İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinden Cuma günü erken saatlerde yapılan açıklamada “rehinelerin hür bırakılması için bir anlaşmaya” varıldığı ve güvenlik kabinesine günün ilerleyen saatlerinde toplanma talimatı verdiği belirtildi. Yapılan açıklamada hükümetin daha sonra muahedeyi onaylamak için toplanacağı bildirildi. Times of Israel’de yer alan habere nazaran, Netanyahu’nun bir sözcüsü, muahedeye karşı çıkanlara Yüksek Adalet Divanı’na başvurmaları için 24 saat mühlet verilmesi gerektiğini ve Cuma günü öğlenden sonra yapılacak toplantının, Şabat’ı kutlayan şahıslara kâfi vakit sağlamayacağını söyleyerek, kabine toplantısının Cumartesi gecesine kadar yapılmayacağını açıkladı.
Ateşkes İsrail kabinesi tarafından onaylanması durumunda Pazar günü yürürlüğe girecek.En az iki kabine üyesi ateşkese karşı çıkarken, Ben-Gvir anlaşmayı”teslimiyet”, Smotrich “İsrail’in ulusal güvenliği için bir felaket” olarak kıymetlendiriyor.
Ancak aylardır süren arabuluculuk eforlarına dahil olan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinkendün gece yaptığı açıklamada ateşkesin planlandığı üzere ilerlediğini belirtti ve “Uygulamanın dediğimiz üzere Pazar günü başlayacağını umuyorum” dedi.
ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump, İsrail ile Hamas ortasındaki ateşkes ve rehinelerin özgür bırakılması muahedesinin kendisi ve yeni idaresinin baskısı olmadan asla sağlanamayacağını söyledi.
“Dahil olmasaydık, mutabakat asla gerçekleşmezdi” diyen Trump, “Tüm gidişatı değiştirdik, hem de süratli bir biçimde değiştirdik. Biden hiçbir şey yapmadı, şayet biz müdahil olmasaydık, rehineler asla dışarı çıkamazdı.” tabirlerini kullandı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümeti, 15 Ocak’ta duyurulan ve 19 Ocak’ta yürürlüğe girmesi beklenen Gazze’deki ateşkes ve esir değişimi muahedesini onaylaması tarafında giderek artan memleketler arası baskıyla karşı karşıya bulunuyor.Uluslararası baskıya paralel olarak Netanyahu, iktidardaki koalisyonun varlığını tehdit eden bir iç çıkmazla da karşı karşıya.
Aşırı sağcı Yahudi Gücü Partisi önderi, birebir zamanda Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve çok sağcı Dini Siyonizm Partisinin önderi Maliye Bakanı Bezalel Smotrich muahedeye karşı çıkıyor.Bu çıkmaz bağlamında Ben-Gvir perşembe akşamı, partisinin Gazze Mutabakatı’nı onaylaması halinde hükümetten istifa edeceği tehdidinde bulundu.
İsrail Meclisinde, 7 sandalyeye sahip olan Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in Dini Siyonizm Partisi ile 6 sandalyeye sahip Ben-Gvir’in Yahudi Gücü Partisi işbirliği yapmaları durumunda hükümeti düşürmeye yetecek çoğunluğa erişebiliyor.İsrail siyasi sistemine nazaran, hükümetin iktidarda kalabilmesi için 120 sandalyeli Mecliste en az 61 milletvekiline sahip olması gerekiyor. Netanyahu’nun iktidar koalisyonu mevcut tabloda 68 milletvekili tarafından destekleniyor.
Ana muhalefetteki Gelecek Var Partisi önderi Yair Lapid ise çok sağcı Ben-Gvir’in Gazze’de ateşkes ve esir takası muahedesi yürürlüğe girmesi halinde hükümetten çekileceğini duyurması üzerine Başbakan Netanyahu hükümetine siyasi takviye vadetti.İsrail’de Lapid’in liderliğini yaptığı ana muhalefet partisi Gelecek Var, Mecliste 24 milletvekiliyle temsil ediliyor.
İsrail’de Ben-Gvir’in kendi tavrına kesin karar verdiği kesin gözüyle bakılırken, Netanyahu’nun hükümetin düşmemesinin Smotrich’e bağlı olduğu düşündüğü sav ediliyor.İsrail’de muhalefetteki Ulusal Birlik Partisi önderi Benny Gantz ise Hamas ile varılan ateşkes ve esir takası mutabakatını memnuniyetle karşıladığını duyuran X paylaşımında bulundu.İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberinde, İsrail kabinesinin, Netanyahu ile Smotrich ortasındaki duruma ait son tabloyu netleştirmeksizin, Gazze muahedesini onaylamak için cuma sabahı toplanacağı belirtildi.
Anlaşmanın onaylanmasına ait iki senaryo
1- Sadece Ben-Gvir’in partisinin istifası:
Eğer Ben-Gvir tek başına istifa ederse ve Smotrich’in partisi hükümette kalırsa Netanyahu hala 62 sandalyeye sahip olacak. Bu da Smotrich’in parti bakanlarının muhalefetine karşın hükümetin devamını ve muahedenin geçmesini sağlayacak.
2- Ben-Gvir ve Smotrich partilerinin istifası:
Her iki parti de birlikte çekilirse hükümet çoğunluğunu kaybedecek ve bu da düşmesine yol açacak.Ancak gözlemciler, iki partinin kitlesinin farklı öncelikleri sahip olması sebebiyle bu senaryoyu zayıf görüyor.
Ben-Gvir’in kitlesi Gazze’yi tekrar işgal etmeye odaklanırken, Smotrich’in kitlesinin Batı Şeria’daki yerleşimlerin güçlendirilmesine öncelik verdiği biliniyor.Netanyahu’nun, Smotrich’in hükümette kalmasını sağlamak için Batı Şeria’ya yerleşimi teşvik etmek üzere garantiler sağlamaya çalışabileceği yorumları yapılıyor.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki Likud Partisi, Gazze’de ateşkes ve esir takası muahedesinin oylanarak yürürlüğe girmesi durumunda hükümetten çekileceğini açıklayan çok sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir’e “sağ hükümeti devirenin tarihe hain olarak geçeceğini” belirtti.
Likud Partisinden, Ben-Gvir’in hükümetten çekilme tehdidine karşı yapılan açıklamada, “Sağcı hükümeti kim düşürürse, dünyada bir hain olarak hatırlanacaktır.” tabirine yer verildi.Ben-Gvir’in muahedeye ait değerlendirmelerini eleştiren Likud Partisi, “anlaşmanın İsrail’in Amerikan garantileri altında savaşmaya geri dönmesini ve muhtaçlık duyduğu silahları almasını sağlayacağını” savundu.Anlaşmayla hür bırakılacak canlı rehine sayısının en üst sayıya çıkacağı ve İsrail’in Philadelphi Koridoru ile tüm Gazze Şeridi’ni çevreleyen güvenlik tamponunda “tam denetimi sürdürmesine imkan tanıyacağı” argüman edildi.
Aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Ben-Gvir, yaptığı basın açıklamasında, ateşkes ve esir takası muahedesinin yürürlüğe girmesi halinde liderliğini yaptığını Yahudi Gücü Partisini hükümetten çekeceğini duyurmuştu.Ben-Gvir, rehinelerin özgür bırakılması için “Gazze’ye ulaştırılan insani yardımın büsbütün durdurulması gerektiğini” öne sürmüştü.Ayrıca başka bir koalisyon ortağı çok sağcı Dini Siyonizm Partisi de ateşkes ve esir takası muahedesinin birinci basamağından sonra Gazze’ye atakların durması durumunda hükümetten çekileceğini duyurmuştu.
İsrail’de çok sağcı kümeler, hükümetin Gazze’de ateşkes ve esir takası muahedesi için Hamas ile uzlaşıya varmasını protesto etti.Batı Kudüs’teki İsrail Meclisi yakınında toplanan çok sağcı kümeler, İsrail bayraklarının yanı sıra “Zafere evet, boyun eğmeye hayır”, “Her teröristin başına bir kurşun”, “Sinvar da bir mutabakatla çıktı”, “Bugün özgür bırakılan esir yarının teröristi” yazılı pankartlar taşıdı.
Göstericiler, muahede zıddı sloganlar attı, burada kurulan sahnede hükümetten ve bilhassa de koalisyon ortağı çok sağ partilerden ateşkes mutabakatını onaylamamasını talep etti.Protestocular, mutabakatla özgür bırakılacak Filistinli esirleri temsilen, yüzleri maskeli, elleri kanlı halde, Filistin klasik atkısı “kufiyye”nin yanı sıra Hamas ve Fetih hareketinin bayraklarını taşıdı.
Gösteri nedeniyle etrafta trafik yoğunluğu oluştu. Kimi sürücüler, göstericilere korna çalarak reaksiyon gösterdi. İsrail polisinin buradaki göstericilere müdahale etmemesi dikkati çekti.Öte yandan, bir küme gösterici, kentin ana arterlerinden Begin Caddesi’ne yürüdü. Kentin ana caddesini bir müddet trafiğe kapatan göstericiler, bölgeden geçen birtakım Arap şoförlerin araçlarına saldırdı.
Aşırı sağcı İsraillilerin saldırısından kaçmaya çalışan bir sürücünün aracı, polis tarafından durduruldu. Arap sürücü, kelepçelenerek gözaltına alındı.İsrail polisi, göstericilere müdahale ederek yolu trafiğe açtı.
Gazze Şeridi’ndeki Filistin hükümetinin Medya Ofis Müdürü İsmail es-Sevabite, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Hükümet planı önümüzdeki iki gün içinde açıklanacak. Bu plana, yerinden edilmiş Filistinlilerin ateşkes mutabakatının uygulanmasının çeşitli etaplarıyla başa çıkmalarına yardımcı olacak günlük talimatlar ve direktifler eşlik edecek.” dedi.
Yerinden edilmiş Filistinlilere “kendilerinin ve ailelerinin güvenliğini sağlamak için hükümet protokollerine uymalarını söyleyen Sevabite, kendilerinin ve ailelerinin güvenliğini sağlamak için Gazze Şeridi’nin batısında bulunan kıyıdaki er-Raşid Caddesi üzerinden geri dönmeleri davetinde bulundu.
Gazze Şeridi’nin pek çok bölgesinde tekraren göçe zorlanan Filistinliler, 7 Ekim 2023’ten bu yana yaşadıkları günlerin birçoklarını bombardımandan ya da keskin nişancının gayesinden kaçarak; barınak, yiyecek ve su arayarak, hayatta kalma çabası vererek geçirdi.
Kentlerin kuşatma altına alınması her vakit bölge sakinlerinin göçe zorlanmasıyla sonlanıyor. Filistinliler, zarurî göç sırasında İsrail’in kurduğu denetim noktalarından geçmek zorunda kalıyor.
Canlı Anlatım Özeti
Netanyahu’nun ofisinden açıklama: Muahedeye varıldı, güvenlik kabinesi toplanıyorTrump: Biz olmasaydık anlaşmaz asla sağlanamazdıİsrail’de muhalefet ile çok sağ ortasında Gazze muahedesi için iki senaryo konuşuluyorNetanyahu’nun partisinden çekilme tehdidinde bulunan Ben-Gvir’e yanıtİsrailli çok sağcı kümeler, Gazze’de ateşkese karşı protesto düzenledi Gazze’deki hükümet, yerinden edilmiş şahısların dönüşünü kolaylaştıracak bir plan yayınlayacak