Uyuz, ‘Sarcoptes scabiei isimli mite’nin neden olduğu, ciltte ağır kaşıntıya ve döküntülere yol açan bulaşıcı bir hastalık. Kapalı ortamlarda, bilhassa kalabalık yerlerde, bulaşması daha kolay hale geliyor.
Özelikle kışın artan üst teneffüs yolu enfeksiyonları ve grip üzere hastalıklar, insanların hijyen konusundaki dikkatsizliklerini artırarak uyuzun yayılmasına yer hazırlayabiliyor.
Dermatoloji Uzmanı Uzm. Dr. Makbule Dündar, uyuz hadiselerinin pandemi periyodu sonrasında hâlâ devam ettiğini ve son devirde arttığının altını çizerek, “Özellikle pek çok tedaviye dirençli olaylar günümüzde dikkat çekiyor. Avrupa’da ve Suriye’de mühlet gelen göç hareketleri bunun yanında Kahramanmaraş ve Hatay zelzelesi sonrası ülkemizde uyuz hadiselerinin artarak devam etmesine neden oldu” dedi.
KIŞLA BİRLİKTE ARTMAYA BAŞLADI
“Soğuk havalarda bilhassa üst üste fazla giysi giymek, yünlü sentetik giysiler kullanmak terlemeye neden oluyor. Terleme de cilt yapısını bozduğu için uyuz böceğine daha hassas hale geliyor” diyen Uzm. Dr. Dündar, şöyle devam etti:
“Yine kış aylarında kapalı ortamlarda yakın temasta bulunmak, toplu taşımayı daha fazla kullanmak üzere durumlara bağlı olarak uyuz olaylarında artış gözlemleniyor. Bildiğimiz üzere uyuz yakın temas ile bulaşan bir hastalık. Terlemeye bağlı cilt yapısı ve ph seviyesi bozulduğu vakit pek çok hastalığa cildimiz açık hale geliyor. Bu nedenle cilt ph seviyesini düzenleyen gerçek nemlendiricileri tüm bedenimiz için kış uzunluğu kullanmak değerli.”
‘YAKIN TEMASTA ORTALAMA 5-10 DAKİKADA BULAŞABİLİR’
Uyuzun belirtilerine de değinen Uzm. Dr. Makbule Dündar, “Uyuzun en kıymetli belirtisi kişiyi geceleri uykudan uyandıran bir kaşıntıya sahip olması” dedi ve ekledi:
“Bu kaşıntı sıcak banyo sonrası da artar. Bilhassa parmak ortaları, bilekler, koltuk altı, göbek deliği etrafı ve göğüs ucu üzere bölgelerde döküntüler ortaya çıkar. Yakın temasta ortalama 5-10 dakikada bulaşabilir. Kısa periyodik el sıkışma yahut sarılma genel olarak bulaşmaya neden olmaz. Bu bireyde birinci temastan yaklaşık iki-altı hafta sonra hastalık belirtileri ortaya çıkabilir. Bir kişi daha evvel uyuz geçirmiş ise bir-dört gün içinde belirtiler kendini gösterebilir.”
‘UYUZ BÖCEĞİ İNSAN BEDENİ DIŞINDA BİR-İKİ GÜN BOYUNCA GİYSİLERDE YAŞAYABİLİYOR’
Uyuz böceklerinin insan bedeni dışında bir-iki gün ortasında giysiler ve yatak ekiplerinde yaşamaya devam ettiğini vurgulayan Uzm. Dr. Makbule Dündar, “Kullanılan giysiler, iç çamaşırlar, havlular ve yatak çarşafları en az 60 derecede yıkanmalı. Ayakkabı yahut tüylü oyuncak hayvan üzere uyuz mühlet beden temasında bulunulan ve yıkanılarak temizlenemeyen eşyalar kuru bir biçimde 21 derecenin üstündeki plastik torbalarda en az üç gün koruma edilmeli. Yastıklı mobilyalar elektrikli süpürge ile temizlenebilir yahut en az iki gün boyunca kullanılmayabilir” tabirlerini kullandı.
UYUZDAN KORUNMAK İÇİN NELERE DİKKAT ETMEK GEREKİYOR?
“Hastalığın önlenmesi ve denetimi için uyuz olan şahısla yaşayan şahısların tıpkı vakitte tedaviye alınması son derece önemli” diyen Uzm. Dr. Makbule Dündar, “Özellikle aile bireylerinin kaşıntının olup olmamasına bakılmaksızın kesinlikle birlikte tedavi olması gerekiyor. Şahsî hijyene dikkat etmek, pak giysi ve eşya kullanmak, diğerlerinin eşyalarını kullanmamak, uyuzlu bireyler ile temastan kaçınmak uyuzdan korunmaya yardımcı olacaktır” dedi.
NASIL BİR TEDAVİ USULÜ İZLENİYOR?
Uyuz tedavisinin günümüzde dirençli olaylar nedeniyle oral antiparaziter haplar ile baskılandığını söyleyen Uzm. Dr. Makbule Dündar, “Kişinin kilosuna nazaran doz hesaplanarak bu tedavi uygulanıyor. Ek olarak uyuz kremleri de kullanılıyor. Birinci tedavi uygulandıktan sonra çoklukla hastalar 10 gün sonra denetime çağırılır. Dirençli olaylarda 10 gün sonra tekrar bir tedavi gerekebiliyor. Bazen tedavi müddeti bir ayı da bulabiliyor” tabirlerini kullandı.
Parazitlerin öldüğü vakit belirtilerin yavaş yavaş ortadan kaybolduğuna da değinen Uzm. Dr. Dündar, “Bu süre ekseriyetle bir-iki haftadır fakat bazen kullanılan ilaçlara bağlı alerjik yan tesirler ortaya çıkabiliyor. Bunların da tedavi edilmesi gerekli” dedi.
Fotoğraflar: iStock