Meteoroloji Genel Müdürlüğü son varsayımlarında İstanbul dahil olmak üzere birçok vilayet için sağanak ihtarında bulundu. Hafta sonu tesirli olan yağışlarla birlikte hava sıcaklığında da sert düşüş yaşandı. Hatta Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ’ın yüksek kesitlerinde dünden bu yana aralıklarla tesirli olan kar yağışı devam ediyor.
AKOM’dan İstanbullular için yapılan ihtarda ise tesirli İzlanda kökenli soğuk hava dalgasının perşembe gününe kadar süreceği duyuruldu. Lakin kar yağışı yeniden beklenmiyor.
Peki hududa kadar gelen kar, İstanbul’da neden tesirli olmuyor?
‘KENT ISI ADASI TESİRİ BÖLGESEL HAVA SICAKLIĞI DEĞİŞİMİ MEYDANA GETİRİYOR’
Meteoroloji Mühendisleri Odası Başkanı Emel Ünal, “Kar yağışını görebilmemiz için buz tanelerinin atmosferin üst düzeylerinden yere yanlışsız inerken erimelerini engelleyecek bir soğuk hava içinde hareket edebilmeleri gerekir” dedi ve ekledi:
“Ancak İstanbul ve etrafı üzere ağır nüfusun bulunduğu betonlaşmış yerleşim bölgelerinde, yeryüzü ile olan etkileşim sonucu bu soğuk hava durumu korunamayabiliyor ve yağışlar yağmur halinde gerçekleşiyor. ‘Kent Isı Adası’ tesiri olarak isimlendirilen bu durum, buz tanelerinin durum değiştirmesine neden olacak kadar bölgesel hava sıcaklığı değişimi meydana getirebiliyor.”
Ünal, “Gelen sistemlerin durumuna ve geldikleri yol üzerinde temas ettikleri yüzeyler nedeniyle, kara ya da deniz olması çok değişiklik gösterir, beslenemeyip güç kaybederse kar yağışı bıraktıkları aralıklar daha kısalabilir” diye konuştu.
‘DENİZ SUYU YÜZEY SICAKLIKLARININ 3-4 DERECE ÜZERİNDE SEYREDİYOR OLMASI DA ETKİLİ’
İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Meteoroloji Uzmanı Dr. Güven Özdemir ise “Eski yıllara kıyasla kar yağışının azalmasının nedenleri epey açık. İstanbul, Marmara ve Karadeniz ile çevrili bir pozisyonda bulunuyor. Son yıllarda okyanus ve deniz suyu yüzey sıcaklıkları, mevsim normallerinin en az 3-4 derece üzerinde seyrediyor” dedi ve şöyle devam etti:
“Bir öteki etken ise İstanbul’un ağır nüfusu. Bu yoğunluğa bağlı olarak sanayi, metropol içerisinde yer alıyor ve günlük olarak trafiğe çıkan yaklaşık 5 milyon araç, hava kirliliğine neden oluyor. Ayrıyeten, binalarda ısınmak için kullanılan yakıtların atmosfere yaydığı sera gazları, metropol üzerinde ısı adaları oluşturarak hava sıcaklığını en az 4-5 derece artırıyor. Böyle olunca da İstanbul’un etrafına kadar gelen yağmur, çoklukla kısa müddetli tesirler yaratırken, kar yağışı maalesef İstanbul sonlarına giremiyor. Sonuç olarak, bu bölge yalnızca yağmur formunda tesirli olan hava şartlarına maruz kalıyor.”
KAR YAĞIŞI İÇİN HAVANIN KAÇ DERECE OLMASI GEREKİYOR?
Ocak ayı itibariyle İstanbul’daki hava sıcaklığı ortalama 8-9 derece ortasında değişiyor. Pekala kar yağışının olabilmesi için metropoldeki sıcaklıkların kaç derece olması gerekiyor?
Emel Ünal, “Meteoroloji Genel Müdürlüğü bilgilerine nazaran İstanbul ocak ayı mevsim normali 7 derece, yani 8-9 derece de mevsim normalleri civarına yakın. Kar yağışı için muhakkak bir sıcaklıktan fazla, lokal ısınma tesirini atlatabilecek güçte sistemlerin bölgeye gelmesi daha büyük ehemmiyet taşıyor” dedi.
PERŞEMBE GÜNÜNE KADAR HAVA YAĞMURLU SONRA İSE…
Hafta sonuna kadar havanın nasıl olacağına değinen Dr. Güven Özdemir, “Hava sıcaklıkları cumartesi günü prestijiyle İstanbul ve etrafında 4-9 derece ortasında seyredecek. Rüzgarlar orta şiddette kuzey istikametlerden esecek” dedi ve bölgelere dair şu bilgileri paylaştı:
“Karadeniz Bölgesi’nde sıcaklıklar 7-10 derecede, Ege Bölgesi’nde kuvvetli yağışlarla 10-14 derece ortasında, Akdeniz Bölgesi’nin batısında ise perşembe gününe kadar yağışlı ve hava sıcaklığı 14-18 derecelerde olacak. Doğu Anadolu Bölgesi’nde hava sıcaklıkları -1 ila -12 derecelerde seyrederken, çarşamba akşamı modüllü bulutlu hava yerini kar yağışına bırakacak. Cuma günü tüm yurtta hava açık olacak; buzlanma ve don olaylarına karşı Doğu’da çığ düşmelerine karşı tedbir alınması değer arz ediyor.”
‘BU DURUM YER ALTI VE YER ÜSTÜ KAYNALARIMIZ AÇISINDAN SON DERECE TASA VERİCİ’
Tüm bu durumun yer altı ve yer üstü su kaynaklarımızın zenginliği açısından son derece telaş verici olduğunu da vurgulayan Dr. Güven Özdemir, “Ülkemizin genelinde kar kuraklığının geçen kış mevsiminden beri sürdüğünü gözlemliyoruz. Topraklarımızın kar gereksinimi her zamankinden daha acil hale geldi. Yalnızca Doğu Anadolu’ya ya da 1500 rakım üzerindeki bölgelere kısa periyodik yağışların olması, sorunun tahliline katkı sağlamıyor. Tarımla uğraşan üreticilerimizin ekinleri ve ekosistemimizin sağlıklı bir formda varlığını sürdürebilmesi için kar yağışına muhtaçlığımız var. Bilhassa de İstanbul barajları için kar olmazsa olmaz. Özetle tehlike çanları çalmaya başladı” biçiminde konuştu.
ŞU ANDA MELEN’DEN GELEN SUYU KULLANIYORUZ AMA…
İstanbul’un barajlarındaki sorun durumu İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi İçsu Kaynakları İdare Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Meriç Albay’a danıştığımda ise “Barajlara dokunmamaya itina gösteriyoruz. Şu anda Melen’den gelen suyu kullanıyoruz ve barajlardaki sularımıza mümkün olduğunca az müdahale ediyoruz” dedi. Prof. Dr. Albay, şöyle devam etti:
“Aslında bu suyu genelde kullanıyorduk, fakat son vakitlerde daha ağır bir formda kullanmaya başladık. Ayrıyeten, Melen Havzası’na kar yağdığı için şu an büyük bir su kütlesi mevcut. Bunu müspet bir halde değerlendirmeye çalışıyoruz; hakikat olan da bu…”
KAR YAĞMAZSA SU SORUNU ORTAYA ÇIKABALİR!
Yağışlar devam ettikçe barajlardaki su düzeyinin arttığını lakin yazı rahat geçirmek için kar yağışının kesinlikle olması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Albay, “İstanbul’da kar yağışı kesinlikle olmalı, zira hem Melen hem de barajlardaki mevcut doluluk durumu yaz ayına kadar kâfi olmaz. Geçen yıl yeterli yağmur yağması durumu dengelemişti; şu anda da yağmurlar gözüküyor ancak çok kuvvetli değil. Kar, bu süreçte daha kritik bir kıymete sahip” dedi.
BARAJ DOLULUK ORANI YÜZDE 80’LERE ULAŞMALI
Rahat bir yaz ve sonbahar geçirmek için barajlarda olması gereken doluluk oranına da değinen Prof. Dr. Meriç Albay, “Eğer su düzeyimiz yüzde 80’e ulaşırsa, rahat bir yaz ve sonbahar geçirebiliriz. Bu oranı yakalayamazsak, tehlike çanları çalmaya başlayacak” halinde konuştu.
Fotoğraflar: iStock