‘SARI SERUM’ TEHLİKESİ | ‘Ben yaptırıyorum bir şey olmadı’ demeyin! 10 kez yaptırırsınız bir şey olmaz 11’inci kez sizi canınızdan edebilir’
Grip yahut soğuk algınlığı üzere hastalıklar sonrası bir an evvel ayağa kalkmak isteyenlerin gözdesi sarı serumların kesinlikle doktor gözetiminde ve hastane ortamında uygulanması gerekiyor. Ancak bu serumları pek çok insan ya meskenine tanıdığı bir sıhhat görevlisini çağırarak yaptırabiliyor, ya toplumsal medyadan bu işi yapan insanları arayarak ya da eczaneden reçetesiz bir biçimde alıp kliniklere giderek taktırabiliyor. Zararsız üzere görünen bu serumlar maalesef bir an evvel ayağa kalkmak isteyenleri canından edebiliyor. O şanssız insanlardan biri de 38 yaşındaki Mehmet Gündoğan.
Afyonkarahisar’da grip ve boğaz ağrısı şikayeti ile özel bir kliniğe giden Mehmet Gündoğan’a ‘sarı serum’ bağlandı. Klinikte kötüleşen Gündoğan, sevk edildiği hastanede hayatını kaybetti.
Sorumlular hakkında kabahat duyurusunda bulunan eşinin tezine nazaran Gündoğan’a alerji testi yapılmadan sarı serum takıldı. Serumun bitmesine yakın nefes almakta zahmet çeken Gündoğan’ın durumu ağırlaştı. Klinikte misyonlu doktor ve çalışanların Gündoğan’a müdahalesi yetersiz kaldı. Afyonkarahisar Devlet Hastanesi’ne götürülen ve orada ağır bakıma alınan Gündoğan, 20 saat süren hayat uğraşını kaybetti.
Afyonkarahisar Cumhuriyet Başsavcılığı’nın olayla ilgili başlattığı soruşturma sürüyor. Soruşturma kapsamında başsavcılık tarafından Sıhhat Bakanlığı’ndan kliniğe ait soruşturma müsaade talebinde bulunulduğu, klinikten alınan öbür bir ‘sarı serum’ örneğinin incelenmek üzere İsimli Tıp Kurumu’na gönderildiği öğrenildi. Öteki yandan özel klinikten olaya ait rastgele bir açıklama yapılmadı.
Kaynak: DHA
“Ben daima yaptırıyorum, bugüne kadar bana hiçbir şey olmadı” diyen birçok insan tehlikenin hâlâ farkında değil lakin uzmanlar uyarıyor: “10 kere yaptırırsınız bir şey olmaz, 11’inci kere sizi canınızdan edebilir.”
Peki, vefata neden olabilen bu serumları isteyen herkes reçetesiz satın alabiliyor mu?
Özel kliniklerde her isteyene uygulanıyor mu?
Bu serumlar hangi durumlarda hastaya uygulanıyor?
Serum öncesi kesinlikle alerji testi yapılmalı mı?
Bu serumları daha evvel tekraren yaptırmış ve sorun yaşamamış olan bir kişi için artık risk yoktur diyebilir miyiz?
Acil Tıp Uzmanı Uzm. Dr. Ertuğrul Ak, Hurriyet.com.tr okurları için sorularımızı yanıtladı.
1) Mevte neden olan bu serumları isteyen herkes eczaneden reçetesiz alabiliyor mu?
B vitamini ve multivitamin kompleks ampulleri herkes tarafından eczaneden alınabilen ve reçetesiz satılan ilaç grubundadır.
2) Özel kliniklerde her isteyene uygulanıyor mu?
Ülkemizde damar yolu yahut kas içi enjeksiyon üzere girişimsel süreçler yalnızca doktor kontrolü ile yapılması gereken süreçlerdir. Tabip talebi yahut reçetesi olmadan bu çeşit vitamin tedavilerinin uygulanması yasal ve tıbbi olarak uygun değildir.
GRİP VE SOĞUK ALGINLIĞI ÜZERE HASTALIKLARDA SERUM TEDAVİSİ UYGUN DEĞİL
3) Bu serumların asıl maksadı nedir? Hangi durumlarda hastaya uygulanıyor?
Vitamin tedavilerinin asıl kullanım gayesi tıp literatüründe öncelikle eksiklik olduğu düşünülen durumlarda ve kimi özel durumlarda uygulanması gereken tedavilerdir. Ülkemizde yaygın olan anlayış gereği grip ve soğuk algınlığı üzere üst teneffüs yolu enfeksiyonlarında bu tedavilerin yapılması ve hasta tarafından talep edilmesi uygun bir tıbbi yaklaşım değildir. Tıpta kullanım alanı kimi özel durumlar dışında kısıtlıdır.
SERUM ÖNCESİ ALERJİ TESTİ YAPILMAZ
4) Hastanelerde uygulanmadan evvel hastaya kesinlikle alerji testi yapılmalı mı?
Tıp literatüründe bir tedavi uygulanırken kâr-zarar oranı düşünülerek karar verilir. Yapılacak vitaminli serum tedavisi yahut başka tedaviler ile alakalı bir alerji testi bulunmamaktadır. Bu nedenle özel kullanım alanları dışında gerekli olmayan hiçbir tedavi hastalar tarafından talep edilmemeli, doktor tavsiyesine uyulmalıdır.
Özellikle kış aylarında toplumsal medyada konutlara gelerek bu serumları yaptıklarını söyleyen hesapların arttığını belirten Antalya Tabip Odası Başkanı Hüseyin Can Ertürk, “Evde sıhhat işçisi tarafından yapılsa bile tehlikeli. İnsan bedenine dışarıdan giren tüm unsurlara karşı alerji gelişebilir. Alerji geliştiği vakit hastane ortamı olmazsa bir süreç yapamazsınız. Mesela teneffüsü gitti, kalbi durdu. Hastanede olsanız müdahale edilerek kurtarılabilir fakat konutta yaparsanız hastayı kaybedersiniz. 1 milyon bireye yaparsınız, 1 kişinin alerjisi vardır, o kişi ömrünü yitirir. Bu süreçler para kazanmak için yapılan işlemlerdir” sözlerini kullandı.
Kaynak: DHA
KOMPLİKASYON GELİŞTİĞİNDE ERKEN MÜDAHALE HAYAT KURTARIR
5) Bu serumları hastanede yaptırmak neden kıymetli?
Geçirilen hastalık nedeniyle girişimsel olarak tabir edilen iğne enjeksiyonu ve serum tedavileri, alerji ve komplikasyon gelişme riski nedeniyle hastane yahut yetkili merkezlerde doktor gözetiminde uygulanmalıdır. Gelişen komplikasyonu erken fark edilmesi, gerekli ekipman ve işçi yardımı ile acil müdahalenin sağlanabilmesi hayati ehemmiyet taşımaktadır.
Sosyal medyadan ilan verilen hesaplarla bağlantı sırf iletileşme yoluyla kurulabiliyor. Rastgele bir telefon numarası paylaşılmıyor. Konut ya da işyeri adresi isteniyor. Ödeme nakit alınıp fiş ya da fatura verilmiyor. Meskene ya da işyerine gelip sarı serum uygulanmanın fiyatı de adresin pozisyonuna nazaran, 1500- 2 bin lira ortasında değişiyor. Sarı serumun yanında ağrı kesici istendiği takdirde 200 lira daha ödeme alınıyor.
Kaynak: DHA
6) ‘Bu serumları daha evvel tekraren yaptırmış ve sorun yaşamamış olan bir kişi için risk yoktur’ diyebilir miyiz? Kişinin o vitamindeki etken hususa alerjisinin olmaması, bundan sonra da olmayacağı manasına gelir mi? Mesela ben 10 kere yaptırdım bir şey olmadı, 11’inci uygulamada sorun yaşama ihtimalim var mı?
Evet, var. Daha evvel yapılan tedavilerde alerjik tepki gelişmemiş olması, bu teşebbüste gelişmeyeceği manasına gelmemektedir. Komplikasyon riski her vakit mevcuttur.
HASTALIK BELİRTİLERİNİ GİZLEYEBİLİR
7) Sarı serum uygulaması bilhassa enfeksiyon kaynaklı hastalıklarda belirtileri baskılayarak sorunun tahlilini geciktirir mi?
Tıp doktoru tarafından uygun görülmeden uygulanan her tedavi hasta için risk taşımaktadır. Serum içine ek edilen öteki medikal ilaçlar hastalık belirtilerini gizleyip baskılayarak hastalık teşhisini saptamada gecikmelere sebep olabilmektedir.
