Sahte içki kabusunda can kaybı 59’a yükseldi! Bu beş büyük tehlikeye dikkat: ‘Semptomlar ilk 24 saatte başlıyor’

Sahte içki kâbusu her geçen gün daha da büyüyor. Son periyotta artan hadiseler, hem sıhhat hem de güvenlik açısından önemli bir tehdit oluşturuyor. Geçersiz içkilerin piyasada dolaşması, insanların hayatını kaybetmesine ya da kalıcı sıhhat problemleri yaşamasına neden oluyor.

Geçtiğimiz iki ayda İstanbul’da uydurma içkiden zehirlenerek hayatını kaybedenlerin sayısı 30’u geçti. 

Şimdi de Ankara’da düzmece içkiden ölenlerin sayısı 59’a yükseldi, 37 kişinin ise ağır bakımda tedavilerinin devam ettiği belirtildi.

Alınan bilgiye nazaran, Ankara’daki cumhuriyet başsavcılıklarının geçersiz içki üreten ve ticaretini yapanlara karşı soruşturmaları sürüyor.

Bu kapsamda Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Ankara Batı ve Polatlı başsavcılıklarınca “kaçakçılık” ve “olası kastla mevte sebebiyet verme” hatalarından başlatılan soruşturma belgelerine, İsimli Tıp Kurumunun toksikoloji raporları da eklendi.

Öte yandan, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturmada 28 şüphelinin tutuklandığı, 25 kişinin de isimli denetimle hür bırakıldığı öğrenildi.

Peki geçersiz içki hangi sıhhat meselelerine neden oluyor? Bilhassa içkinin geçersiz olduğu nasıl anlaşılıyor? Hangi unsurlar kullanılıyor?

Birkaç ay evvel İstanbul’daki hadiselerin peşi sıra arttığı sırada bu soruları Acil Tıp Uzmanı Dr. Yunus Emre Erdoğan’a sorduğumda şu bilgileri paylaşmıştı:

EN TEHLİKELİSİ METANOL ZEHİRLENMESİ

— Bu içeceklerde etil alkol yerine daha ucuz ve kolay erişilebilir bir unsur olan metil alkol (metanol) kullanılır. Metanol temelinde endüstriyel bir çözücü ve yakıt çeşididir. İnsan bedeni için son derece toksiktir. Düzmece içkide ayrıyeten farklı kimyasallar, boyalar, esanslar ve katkı unsurları de bulunabilir

Bu hususların her birinin başka bir sıhhat riski taşıyabilir. Lakin en tehlikelisi metanol zehirlenmesidir. Meskende yapılan içkilerde ise üzüm, erik, buğday üzere çeşitli meyve ve tahıllardan doğal olarak alkol üretilmeye çalışılır. Burada hem etil alkol hem de istenmeyen metil alkol ortaya çıkar. Damıtma süreci düzgün yapılmadığı vakit etil alkolün yanı sıra düzmece alkol olan zehirli metil alkol içilmiş olur.

ORGAN HASARLARINA YOL AÇIYOR

Sahte içkinin hayati zararlarına da değinen Uzm. Dr. Yunus Emre Erdoğan, beş unsura dikkat çekmişti:

1- Böbrek ve karaciğer yetmezliği: Metanol, bu organlarda çok yük oluşturur. Toksik yan eserlerin temizlenememesi nedeniyle organlar fonksiyonunu yitirir.

2- Hudut sistemi hasarı: Metanol merkezi hudut sistemine ziyan vererek şuur kaybı, nöbetler ve felçlere neden olabilir.

3- Kardiyovasküler sistem hasarı: Ölümcül ritim bozuklukları, tansiyonda düşme ve kalp atışının durmasına (asistoli) neden olabilir.

4- Kalıcı beyin hasarı: Beyin hücreleri toksik unsurlara karşı son derece hassastır. Yüksek metanol seviyeleri, hipoksiye ve hücre vefatına yol açar.

5- Vefat: Çoklukla ağır metabolik asidoz, teneffüs yetmezliği yahut çoklu organ yetmezliği sonucu meydana gelir. Tüm bu tesirler, metanolün bedende parçalanma süreciyle alakalıdır ve erken müdahale edilmediği durumlarda kaçınılmaz hale gelir.

‘İLK 24 SAATTE GÖRME SEMPTOMLARI BAŞLAR’

— Düzmece içkinin körlüğe neden olduğu da biliniyor. Metil alkol, bedene alındığında formaldehit ve formik aside dönüşür. Bu hususlar bilhassa görme hudutlarını maksat alır ve optik hudutlarda önemli tahribata neden olur.

— Bu duruma optik nöropati denilir. Başlangıçta hastalar bulanık görme yahut bir kar fırtınası içinde kalmış üzere görme alanı tanım edebilirler. Uydurma içkinin tüketilmesinden sonra birinci 24 saatte görme semptomları başlar ve giderek ilerler. Tedavi verilmediğinde körlük ekseriyetle geri dönüşümsüzdür zira hudut hasarı kalıcıdır. Lakin çok erken bir evrede tedaviye başlanırsa (örneğin, metanol antidotu verilirse yahut hasta diyalize alınırsa), görme kaybı riski azalabilir.

‘YOĞUN BAKIMDA YATAN HASTALARDA VEFAT ORANI YÜZDE 30-50 ORTASINDA DEĞİŞEBİLİR’

Yoğun bakıma kaldırılan bireylerin hayatta kalma talihiyle ilgili de bilgiler paylaşan Uzm. Dr. Yunus Emre Erdoğan:

— Bu durum uydurma içkideki metanol ölçüsüne ve kişinin ne kadar erken müdahale gördüğüne bağlıdır. Fakat yüksek dozda metanol alımı ekseriyetle ölümcül olabilir. Metil alkol zehirlenmesi nedeniyle ağır bakımda yatan hastalarda vefat oranı yüzde 30-50 ortasında değişebilir. Ayrıyeten kurtarılan hastalarda dahi kalıcı görme kaybı, organ hasarı yahut nörolojik sorunlar üzere uzun vadeli komplikasyonlarla karşılaşılmaktadır.

— 10 ml metanol (1-1,5 duble içki) körlüğe neden olabilir. 30 ml ve üzeri (3-5 duble içki) müdahale edilmezse çoklukla ölümcüldür. Metanol alımından sonra semptomların ortaya çıkma müddeti çok değişkendir. Lakin çoklukla 12 saat sonra hayati bulgular belirti verir. Erken müdahale edilen hadiselerde hayatta kalma talihi daha yüksektir. Semptomların geç fark edilmesi mevt riskini artırır. Bilhassa kırsal bölgelerde yahut hastane erişiminin sıkıntı olduğu yerlerde mevt oranları daha yüksektir.

— Hafif-orta seviyede metanol alımında ve erken müdahale edilen hadiselerde mevt oranı yüzde 10-20 civarındadır. Yüksek ölçüde metanol tüketen ve geç müdahale edilen olaylarda mevt oranı yüzde 50’ye kadar çıkabilir. Çoklu organ yetmezliği yahut teneffüs durması üzere komplikasyonlar görüldüğünde bu oran daha da artar.

İÇKİNİN DÜZMECE OLDUĞUNU ANLAMANIN BİR YOLU VAR MI?

1- Etiket ve bandrol denetimi: Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın Bandrollü Eser İzleme Sistemi (BÜİS) isimli uygulamasını kullanarak alkol şişesinin bilgilerinin taratılıp kullanılması daha inançlı olabilir

2- Fiyat: Piyasa fiyatının çok altında satılan eserlere kuşkulu yaklaşılmalıdır.

3- Eserin sunumu: Alkol şişesini kendiniz açın. Evvelden açılmış şişelerde daha dikkatli olunması gerekir. Tüketici olarak en muteber yol, alkollü eserleri yasal ve muteber satış noktalarından temin etmektir.

 Fotoğraflar: AA, İHA, Alamy