Meme kanseri hastalarını tedavi eden bir onkolog olan Dr. Saif Ahmad ve meslektaşları son yıllarda hayli tasa verici bir eğilim fark ettiler. Cancer Research UK’e (CRUK) nazaran göğüs kanseri hala yüklü olarak yaşlı bayanları etkileyen bir hastalık olsa da Ahmad ve takımı kendilerini 20’li, 30’lu ve 40’lı yaşlarda artan sayıda hasta görürken buldular.
Cambridge Üniversitesi’nde klinik onkoloji alanında akademik danışmanlık yapan Dr. Ahmad, “Meme kanseriyle başvuran daha genç bayanlar olduğunu katiyen görüyoruz. Bunlar, yeni evlenmiş, küçük çocukları olan ve hatta gebeyken kanserle başvuran bayanlar ve bu da bebekle ilgili ne yapılacağı konusunda büyük zorluklara yol açabilir” dedi.
SADECE GÖĞÜS KANSERİNDE DEĞİL BİRÇOK TIPTA ARTIŞ VAR
Genç bayanlarda artan bu eğilim, bir dizi farklı kanser tipi için nüfus seviyesi ölçeğinde belirginleşmeye başlamış durumda. CRUK araştırmacıları, son 20 yılda 50 yaş altı bayanlarda göğüs kanseri ve rahim ağzı kanseri oranlarının sırasıyla %13 ve %14 arttığını belirledi.
Artış oranı başka kanser cinslerinde daha da yüksek; tiroid, ince bağırsak ve böbrek kanserlerine yakalanan 25-49 yaş kümesindeki bireylerin sayısı yalnızca son on yılda yüzde 231, yüzde 119 ve yüzde 96 oranında arttı.
ERKEKLERE ORANLA RİSK %82 DAHA FAZLA
Ayrıca genç bayanların genç erkeklere kıyasla kansere yakalanma konusunda daha savunmasız hale geldikleri de görülüyor. Amerikan Kanser Derneği’ne nazaran, 50 yaşın altındaki bayanlarda kanser oranları erkek meslektaşlarına kıyasla %82 daha fazla. Birebir istatistik 2002 yılında &51’di.
Bu kaygı verici tabloyu kendi hastalarında gözlemleyen Onkolog Dr. Siddhartha Yadav ve meslektaşları artık bilhassa genç yaşta başlayan kanserler hakkında daha fazla bilgi edinmeyi amaçlayan bir araştırma projesi oluşturdu.
GENÇLER RİSK ALTINDA OLDUKLARININ FARKINDA DEĞİL
The Telegraph’a konuşan Dr. Yadav, artışın en tasa verici istikametlerinden birinin, bu kanserlerin çoklukla daha yüksek bir evrede ve derecede teşhis edilme eğiliminde olması, yani yayılma olasılıklarının daha yüksek olması olduğunu söyledi, “En kıymetli telaşlardan biri, hastaların ekseriyetle risk altında olduklarının farkında olmamaları ve yaşlı bayanlarda yaptığımız çeşitten nezaret testlerini yaptırmamış olmaları, münasebetiyle daha geç teşhis edilmeleridir. Genç başlangıçlı kanserlerin biyolojisinin yaşlı hastalarınkinden farklı olması da mümkündür. Tümör özellikleri hayli farklı görünüyor” dedi.
Ancak onkologlar neden daha genç bayanların kansere yakalandığı konusunda hala net bir açıklamaya sahip değiller ve bu soru devam eden araştırma projeleri tarafından ivedilikle yanıtlanmaya çalışılıyor. Şimdilik ellerinde yalnızca birçoğu bayan cinsiyet hormonu östrojenle ilgili olan bir dizi teori var.
GENÇ BAYANLARDA KANSER NEDEN ARTIYOR?
İki yıl evvel Harvard Üniversitesi’nden bilim insanları tarafından yapılan bir çalışma, östrojenin göğüs kanserinde daha evvel düşünülenden çok daha merkezi bir rol oynayabileceğini ve potansiyel olarak tüm hadiselerin üçte birine katkıda bulunabileceğini ortaya koydu.
Östrojen, kansere neden olan mutasyonlar için risk taşıyan bir süreç olan göğüs dokusunun bölünmesini ve çoğalmasını uyardığı için uzun vakittir çeşitli kanserler, bilhassa de göğüs, yumurtalık ve endometriyal kanser çeşitleri için bir katalizör olarak görülüyor. Lakin Harvard çalışması, östrojenin hücrelerin DNA’sında direkt değişikliklere de neden olabileceğini ve onları kanserli olmaya daha yatkın hale getirebileceğini gösteriyor.
Bu nedenle, östrojene maruz kalmayı artıran çeşitli faktörlerin kanser riskini yükselttiği düşünülüyor. Dr. Yadav, genç yaşta başlayan kanserlerin muhtemel bir nedeni olarak artan obezite düzeylerine işaret ediyor, zira çok yağ kan sirkülasyonundaki östrojen ölçüsünü arttırıyor.
ERKEN ADET DE BİR ÖBÜR NEDEN
Bir öteki mümkün neden dekızların adet görmeye başladığı bilimsel terim olan menarş yaşının giderek düşmesidir. Geçen yıl JAMA mecmuasında yapılan bir araştırma, 12 yaşın altındaki kız çocuklarının giderek daha fazla adet görmeye başladığını ortaya koydu. Dr. Ahmad The Telegraph’a verdiği demeçte “Adet görmeye daha erken başlarsanız, östrojene daha uzun müddet maruz kalırsınız” dedi.
Dr. Yadav, değişen üreme davranışı kalıplarının da bir rol oynuyor olabileceğini, evvelki kuşaklara kıyasla daha fazla bayanın 30’lu ve 40’lı yaşlarında daha geç çocuk sahibi olmayı ya da hiç çocuk sahibi olmamayı tercih ettiğini öne sürüyor. Doğumun olağan östrojen döngüsünü kesintiye uğrattığı ve düzeyler birkaç hafta boyunca düştüğü için, bedende için bir cins erteleme vazifesi gördüğü düşünülüyor.
Dr. Yadav, “Çocuk sahibi olmayan bayanların uzun vadede göğüs ve öteki kanserlere yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu biliyoruz ve bunun hamileliğin östrojen ve progesteron üzere hormonların düzeylerini değiştirmesinden kaynaklandığı düşünülüyor” dedi.
İŞLENMİŞ BESİNLER BAĞIŞIKLIĞI ETKİLİYOR
Dr. Yadav, çok işlenmiş besinlerin tüketiminin artmasıyla değişen beslenme nizamının kimi bayanların mikrobiyomunu değiştiriyor olabileceğine ve bunun da bağışıklık sistemlerinin kanser hücrelerini çoğalmadan evvel tespit edip yok etme kabiliyetini etkiliyor olabileceğine işaret ediyor.
Onkologlar, ömür şeklindeki başka değişikliklerin de sorumlu olabileceğinden şüpheleniyor. Onkolog Dr. Larry Norton, kadınların daha düşük kalitede uyku uyumaları ya da sistemsiz uyku rutinlerinin hormonal yolları değiştirerek göğüs kanseri riskini artırabileceğine dair birtakım ispatlar olduğunu söyledi.
UYARI İŞARETLERİ
Dr. Ahmad’a nazaran, bu kanserlerin temel ihtar işaretlerinin birden fazla her yaşta birebir; örneğin göğüste yumruların ortaya çıkması, göğsün görünümünde bir değişiklik olması ya da ince bağırsak kanseri durumunda karın ağrısı, bulantı, kusma ya da koyu renkli dışkı üzere.
“Büyük bir tasa varsa, bayanlara çabucak bir uzmana görünmelerini tavsiye ediyoruz. Bu nedenle genel tavsiye dikkatli olmaktır ve göğüs kanseri kelam konusu olduğunda, aylık olarak kendi kendine göğüs muayenesi yapmak çok önemlidir” diyen Dr. Ahmad ekledi:
“Rahim ağzı kanseri için ikaz işaretleri, cinsel ilgi sırasında olağandışı ağrı, adetler ortasında yahut cinsel münasebetten sonra kanama, sulu görünebilen ve güçlü bir kokuya sahip olabilen yahut kan içerebilen vajinal akıntılara kadar değişebilir.”
KENDİ KENDİNE GÖĞÜS MUAYENESİ NASIL YAPILMALIDIR?
Birleşik Krallık Ulusal Sıhhat Sistemi (NHS), tiroid kanserinin ihtar işaretlerini boynun ön tarafında yavaşça büyüyen ağrısız, sert bir yumru, ses kısıklığı yahut seste öteki değişiklikler, boynun ön tarafında kulaklara kadar uzanan ağrı ve büyüyor üzere görünen şişmiş lenf bezleri olarak sıralıyor.
GENÇ BAYANLAR KENDİLERİNİ KANSERDEN NASIL KORUYABİLİR?
Dr. Ahmad emzirmenin kanser riski kelam konusu olduğunda aslında az bilinen hami bir rol oynadığına dikkat çekti, “Meme içindeki doku, bir çocuk için süt üretmek üzere sistemli olarak yine şekillenir. Bu bir tıp sıfırlamadır ve gerçekleştiğinde, bu sürecin erken mikroskobik kanser hücrelerinin dökülmesine ve kurtulmasına da yardımcı olduğunu öne süren birtakım teoriler vardır” diye konuştu.
“Düzenli uyku, idman, alkol alımını en aza indirme ve istikrarlı beslenme üzere genel sağlıklı ömür üslubu alışkanlıklarına odaklanmanın yanı sıra aile geçmişinizi mümkün olduğunca bilmeniz gerekiyor” diyen Dr. Norton ise şunları söyledi:
“Aile geçmişinizi bilmiyorsanız, kimi sorular sormak ve makul bir kanser çeşidi için mümkün bir genetik yatkınlık olup olmadığını öğrenmenizi tavsiye ediyorum. Annelerinden yahut babalarından miras aldıkları ve onları göğüs kanseri de dahil olmak üzere hastalıklara yatkın hale getiren olağandışı genlerle dolaşan pek çok insan var ve bunu bilmek birtakım seçimler yapmanıza yardımcı olabilir. Örneğin, aile geçmişine bağlı olarak göğüs kanseri riski daha yüksek olan 20’li ve 30’lu yaşlardaki bayanlar, bir şeyleri gelişmeden evvel tespit etmek için mamografinin yanı sıra MRI çektirmeyi de düşünebilirler.”