ABD’de seçimlerin yapılmasından yalnızca bir hafta sonra Donald Trump, yeni devirle ilgili herkesin aklındaki bir soruya açıklık getirdi. Trump, kısaca DOGE olarak bilinen Hükümet Verimliliği Bakanlığı’nın “hükümete dışarıdan danışmanlık ve rehberlik” sağlayacağını, berbat uygulamaların azalmasını sağlayıp devlet harcamalarının kısıtlanmasına yardımcı olacağını duyurdu.
Ne var ki Trump’ın başkanlık yeminini eder etmez peş peşe imzaladığı kararnamelerden biriyle hayata geçirilen DOGE’un 12 Kasım’da tanım edilen kurumla hiç ilgisi yok. Resmî olarak Beyaz Saray’ın bir ünitesi yani federal hükümetin bir kesimi olan DOGE, Lider Trump’ın özel kalemi Susie Wiles’a hesap verecek, devlet memuru işe alım yetkisine sahip olacak ve “federal hükümetin yazılım ve bilgi teknolojileri sistemlerini güncelleme” misyonuyla hareket edecek.
Bu çerçeve, en başta çizilen DOGE vizyonuna oldukça uzak uzaktan yakından ilgisi yok. Bu da ortadan geçen 10 haftalık müddette DOGE üzerine çok fazla çalışıldığı manasına geliyor.
Dahası DOGE’un liderlik yapısı da değişti. Söz konusu “bakanlık” birinci duyurulduğunda işlerin Elon Musk ve bir başka iş insanı Vivek Ramaswamy’nin ortak liderliği altında yürüyeceği bildirilmişti. Yeni yapıda ise Musk, projenin tek lideri olacak gibi görünüyor.
Sözün kısası DOGE’la ilgili akıllarda pek çok soru var. İşte bildiklerimiz ve bilmediklerimiz…
GRUBUN YAPISI NASIL ŞEKİLLENECEK?
The New York Times’ın değerlendirmesine nazaran, Lider Trump’ın imzaladığı kararname, DOGE’un başkanlık idari ofisi bünyesinde bir ünite olacağı manasına geliyor. “Birleşik Devletler DOGE Dairesi” ismini alan bu ünite, Birleşik Devletler Dijital Dairesi’nin yerini alacak. Birleşik Devletler Dijital Dairesi (USDS), 2014 yılında dönemin başkanı Barack Obama tarafından, teknoloji kullanımı yoluyla devlet hizmetlerinin güzelleştirilmesi hedefiyle kurulmuştu.
USDS, 2014 yılından bu yana federal kurumlarla iş birliği yaparak hizmetlerin vatandaşa daha problemsiz ulaştırılması konusunda dayanak oluyordu. Healthcare.gov sitesinin hayata geçirilmesindeki fiyaskonun akabinde kurulan USDS, IRS’in vergi bildirimlerinin direkt yapılmasını sağlayan Direct File programıyla ilgili övgü toplamıştı.
Trump’ın kararnamesi birebir vakitte 4 Temmuz 2026’da otomatik olarak feshedilecek bir alt oluşumu daha hayata geçirdi. Bu oluşumun misyonunun DOGE Dairesi’nden farkının ne olduğu belirli değil. Lakin 4 Temmuz 2026 tarihi birebir vakitte Trump’ın federal bütçenin içindeki “israf ve sahtekârlığın” temizlenmesine ait tavsiyelerin sunulması için belirlediği son tarih olarak da dikkat çekiyor.
Bir de federal kurumların içinde “DOGE ekipleri” olacak. Özel hükümet çalışanlarından oluşan bu takımlar federal hükümet ismine 130 günlüğüne ya da 365 günü geçmeyen müddetler için çalışabilecek süreksiz çalışandan oluşacak.
Musk’ın kendisinin de bu şahıslardan biri olabileceği öne sürülüyor lakin başkanlık kararnamesinde buna dair net bir ayrıntı yer almıyor.
DOGE TAKIMLARI NASIL ÇALIŞACAK?
Her takım en az 4 işçiden oluşacak. Bu bireylerin ekip önderi, mühendis, insan kaynakları uzmanı ve hukukçu üzere uzmanlıkları olması planlanıyor. Kurum yöneticilerinin grup üyelerini DOGE Dairesi’ne danışarak seçeceği bildirildi.
Takım başkanları DOGE Dairesi ile uyum kuracak ve kurum yöneticilerine tavsiyelerde bulunacak. Kurum yöneticilerinin de DOGE takımlarının “tüm kurum kayıtlarına, yazılım sistemlerine ve bilgi teknolojileri sistemlerine tam ve süratli erişimini maddelerin el verdiği ölçüde sonuna kadar” sağlaması bekleniyor.
Trump’ın kararnamesi gruplar için “Başkan’ın DOGE gündeminin hayata geçirilmesi” dışında spesifik misyonlar belirlemiyor. Lakin grupların potansiyel harcama kesintilerini ve sona erdirilecek düzenlemeleri belirlemesi bekleniyor.
Kararnamede kümenin bütçesi belirtilmedi. Dahası DOGE Dairesi için çalışanların alacağı fiyatın ne olacağı da net değil lakin bu bireylerin kimilerinin gönüllüler olması bekleniyor.
Federal hükümetin bir kesimi olması, Musk’ın DOGE’un faaliyetlerini finanse etmek için kendi servetini kullanamayacağı manasına geliyor.
AMAÇLARI NE?
Kasım ayında Trump, küme için bir dizi argümanlı amaç belirlemişti. Bunlar ortasında “hükümet bürokrasisinin ortadan kaldırılması, çok regülasyonların sona erdirilmesi, israf içeren harcamaların kesilmesi ve federal kurumların tekrar yapılandırılması” öne çıkıyordu.
DOGE’un başkanları, kasım ayında The Wall Street Journal’da yayımlanan Ramaswamy imzalı makaleyle vizyonlarını ortaya koymuştu. Yol haritası olarak bedellendirilen makalede “düzenleyici fesihler, idari azaltmalar ve maliyet tasarrufları” olmak üzere üç büyük ıslahattan bahsediliyordu. Trump’ın pazartesi günü attığı imzalar ortasında, Ramaswamy ve takımının taslağını oluşturduğu kararnameler yer almadı.
Trump’ın hafta başında imzaladığı kararnamede, bütçenin küçültülmesi ya da federal regülasyonların gözden geçirilmesi üzere başlıklar bulunmuyor. Onun yerine kümenin “hükümetin verimliliğini ve üretkenliğini artırmak için federal teknolojiyi ve yazılımı modernize ederek Başkan’ın DOGE gündemini ileri taşıyacağı” belirtiliyor. Kümenin yöneticisinin hükümetin yazılımını, ağ alt yapısını ve bilgi teknolojiler sistemlerini uygunlaştırmayı amaçlayan bir inisiyatifi hayata geçireceği de kararnamede yer alan bir ayrıntı.
Geçtiğimiz haftalarda, en başta belirlenen maksatlardan kimileri konusunda geri adımlar atıldı. Trump’ın kampanyası sırasında Musk, DOGE sayesinde 6,75 trilyon dolarlık federal bütçeden “en az 2 trilyon dolarlık” kesinti yapılabileceğini söylemişti. Fakat bu ay başlarında verdiği bir röportajda Musk, toplam tasarruf ölçüsüne dair çok daha mütevazı tabirler kullanarak, “2 trilyon doları deneyeceğiz. Bence bu en uygun senaryo. Biraz fazlalığınız olmak zorunda. Bence 2 trilyon doları denersek 1’i yakalama bahtımız hayli iyi” diye konuştu.
DOGE’UN BAŞINDA KİM OLACAK?
Trump en başta yaptığı açıklamada, maliyetleri azaltma eforlarına Musk ve Ramaswamy’nin birlikte liderlik edeceğini söylemişti. Fakat Trump idaresinin vazifeye geldiği birinci gün, Beyaz Saray sözcüsü, Ramaswamy’nin projede olmayacağını teyit etti.
Önümüzdeki hafta memleketi Ohio’nun eyalet valiliği için adaylığını açıklaması beklenen Ramaswamy’nin DOGE’la ilgili sıkıntılarda hem Trump hem de Musk’la “derin felsefi anlaşmazlıklar” yaşadığı bildirildi.
Ramaswamy X üzerinden yaptığı paylaşımda, “DOGE’un yaratılışını desteklemeye yardım etmek benim için bir onurdu. Elon ve takımın hükümeti sisteme koymakta başarılı olacağına eminim” tabirleriyle DOGE’la yollarının ayrıldığını net bir biçimde lisana getirmiş oldu.
DOGE’un birinci günlerinde Musk ve Ramaswamy net bir iş kısmı yapmıştı. Musk teknolojiden ve harcamalardan, Ramaswamy ise regülasyonlardan ve devletin idari işlerinden sorumlu olacaktı. İki iş beşerinin ortasındaki irtibatı de Musk ismine Steve Davis, Ramaswamy ismine ise Brad Smith yürütüyordu. Ramaswamy’nin grubu Musk’ın X paylaşımlarında sık sık kendi odak alanı olarak belirlediği bahislerden uzak duruyordu.
The Washington Post’a konuşan sürece yakın kaynaklar, iki iş beşerinin radikal vizyonlarının ortak olduğunu lakin stratejilerinin farklı ve birlikte yürütülmesi imkânsız olduğunu belirtti. Ramaswamy DOGE’a anayasal perspektiften bakıyor, hangi kurumların Kongre kararı olmadan kapatılabileceğini, bütçelerin kısıtlanmasının ve regülasyonların kaldırılmasının yasal yollarını araştırıyordu. Ramaswamy’nin DOGE’u, yasallaştırılabilecek büyük değişimlere itici güç olacak bir fikir kuruluşu üzere hareket edecekti.
Musk ise bu süreçlerle ilgilenmiyor “önce teknoloji bakış açısıyla” hareket etmek, DOGE’un amaçlarına teknolojinin ve bilgi madenciliğinin gücünü kullanarak ulaşmak istiyordu. Gazeteye konuşan kaynak, “Bunlar birbiriyle yarışan vizyonlardı” diye konuştu.
Zamanla Musk, Ramaswamy’nin sürece olan katkılarına duyduğu ilgiyi kaybederken Ramaswamy de DOGE’dan ayrılıp siyasi mesleği için adımlar atma seçeneğini değerlendirmeye başladı. Bu süreçte Trump’ın Ramasmawy’e yakın vakte kadar lider yardımcısı JD Vance ilişkin olan Ohio senatörlüğü koltuğunu teklif etmesi de başları karıştırdı. The Washington Post’a konuşan bir kaynak, “Vivek’in kenara çekilmesini ve Elon’un daha fazla denetim sahibi olmasını istiyorlardı. Ortada bir gerginlik vardı. Sonra önlerine bir yol çıktı ve o yola saptılar” dedi.
Trump’ın kararnamesi tüm soruları yanıtlamış değil. Kararnamede DOGE Dairesi’nin Beyaz Saray Özel Kalemi’ne hesap verecek bir “yöneticisi” olacağı belirtiliyor. Lakin bu kişinin kim olacağı kararnamede yazmıyor. Kümenin temsilcileri de mevzuyla ilgili soruları yanıtlamıyor.
Akla birinci gelen ihtimal elbette Musk. Onun yanı sıra Steve Davis ya da Brad Smith’in de bu vazifeye gelebileceği belirtiliyor. Davis, Musk’ın en güvendiği danışmanlarından biri ve tünel şirketi Boring Co.’nun lideri. Smith ise sıhhat kesimindeki teşebbüsleriyle tanınan bir iş insanı. Trump’ın birinci periyodunda sıhhat alanında Beyaz Saray’ın en yetkili ismi olan Smith, Trump’ın damadı Jared Kushner ile olan yakın bağlarıyla de tanınıyor.
MUSK’IN BEYAZ SARAY’DA BİR OFİSİ OLACAK MI?
Trump, hafta başında kararnameleri imzalarken Musk’ın Beyaz Saray’da 20 kişilik bir ofisi olacağını söyledi. Lakin bu ofisin Beyaz Saray’ın idari kısmı olan Batı Kanadı’nda olup olmayacağı belirli değil.
Birleşik Devletler Dijital Dairesi’nin çalışan sayısı son periyotta 200 kişiyi aşmıştı. Musk’ın takımının 20 kişi olması, sembolik de olsa bir tasarruf manasına geliyor. Lakin Business Insider’a konuşan ABD’li uzmanlar, bu sonun aşılmasının epeyce kolay olduğunu belirtiyor. Çünkü DOGE gönüllülere ve “özel memurlara” da yer vermesi mümkün olan süreksiz bir kurum. Bu şahısların varlıkları ve gelirlerini etikten sorumlu yetkililere açıklamak zorunda olmaması baş karıştırıcı durumları beraberinde getirebilir.
The New York Times’ın mevzuyla ilgili birinci haberinde ofisin Batı Kanadı’nda olacağı belirtilmişti. Lakin Trump tıpkı günün akşamında bu bilgiyi teyit etmesi istendiğinde olumsuz karşılık verdi.
Musk’ın Beyaz Saray kompleksi içinde bir yere sahip olması ve resmî uzantılı bir e-posta adresi olması bekleniyor. (Bloomberg, Musk’ın şimdiden whitehouse.gov alan isimli bir e-posta adresine sahip olduğunu bildirdi.) Son haftalarda SpaceX’in Washington’da bulunan merkezinden çalışmakta olan Musk’a başlarındaki “DOGE” yazılı mavi şapkaları dikkat çeken mühendisler ve danışmanlar eşlik ediyor.
Musk’ın güvendiği güvenlik mühendislerinden birinin salı günü lokal saatle 02.24’te atılan bir X postunda, “Washington’da meczup üzere bir birinci gün. İşten şu an çıkıyorum. Devamı gelecek!” yazması çalışma şartlarına dair de fikir verdi.
Ofisinin nerede olacağı bir yana, DOGE’un yeni idare içinde değerli bir pozisyonda bulunacağı ve Musk’ın federal operasyonlara dair çok fazla bilgi ve denetim sahibi olmasına yol açacağı düşünülüyor. Hatta kimi Trump destekçileri, Musk’ın erişebileceği saklı bilgilerin kapsamına dair telaşlı açıklamalar yaptı.
GRUBUN ÇALIŞMALARI HAKKINDA KAMUOYU BİLGİLENDİRİLECEK Mİ?
ABD’de Bilgi Özgürlüğü Yasası gereği, kamuoyu ve medya, çeşitli muafiyetler dışındaki tüm federal kurumlardan bilgi talep edebiliyor. Lakin DOGE’un faaliyetlerinin bu yasanın kapsamında olup olmadığı aşikâr değil. Daha evvel Birleşik Devletler Dijital Dairesi olarak bilinen ünite, Yönetim ve Bütçe Ofisi’nin içindeydi. Bu da Bilgi Özgürlüğü Maddesi’ne tabi olduğu manasına geliyordu. Lakin ünitenin, Başkan’ın idari ofisi altında farklı bir yere taşınması, maddeden muaf olması da kelam konusu olabilir.
Ancak DOGE takımları öteki federal kurumların bünyesi altında yer alacağından, onların çalışmaları yasanın kapsamına girecek.