ABD’nin 47. Başkanı Donald Trump, 2. kere Beyaz Saray’a dönmesinin akabinde Panama’dan Grönland’a, Kanada’dan İsrail’e kadar yaptığı açıklamalarla gündem olmaya devam etti.
Politico’daki habere nazaran, Trump yeni bir Amerikan imparatorluğu kurma tehditleri savururken Avrupalı siyasetçiler ve bürokratlar öfkelerini içlerinde tuttu ve sonla konuşmayı reddetti.
Avrupa Birliği’nin (AB) başşehri Brüksel’deki Avrupa Kurulu koridorları, Trump’ın yemin merasimin yaptığı ateşli konuşmaya sessiz kaldı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Davos’ta yaptığı konuşmada Trump’tan ismen bile bahsetmedi.
Trump’ın Paris İklim Muahedesi’nden ve Dünya Sıhhat Örgütü’nden ABD’yi çekmesı kararı ise AB cephesinde yalnızca küçük homurdanmalara sebep oldu.
Dünyayı sarsan açıklamalarına karşın Trump, AB üyesi ülkelerin başkanlarının ve İngiltere Başbakanı Starmer’in karşı karşıya olduğu “Ukrayna’ya destek”, “yeni gümrük vergileri” ve “NATO’nun geleceği” hakkında şu ana kadar yorum yapmaktan kaçındı.
ÖNGÜRÜLMESİ GÜÇ LİDER İLE ARBEDE BAŞLATMAK İSTEMİYORLAR
AB Askeri Komitesi Lideri General Robert Brieger, Avrupa Birliği ülkelerinin son günlerde tartışmaların odağında olan Grönland’e asker konuşlandırmasının mantıklı olacağını söyledi.
AB’nin en üst seviye generali Brieger, “Bölgeye AB askerlerinin konuşlanmasının ABD’ye güçlü bir bildiri gönderebileceğini düşünüyorum” açıklaması yaptı.
Ancak AB Komisyonu Başkanı von der Leyen’in verdiği sessiz cevap “taktiksel” olarak değerlendirilirken “AB, ABD önderiyle hengame başlatmak istemiyor ve kamuoyu önünde ahlak dersi vermenin yalnızca geri tepeceğini biliyor” yorumu yapıldı.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’nda yaptığı konuşmada “Soğukkanlı olmak gerekiyor” tavsiyesinde bulundu.
Erken seçim kararına karşın seçime kadar Almanya’nın lideri olmaya devam edecek olan Scholz, “Başkan Trump ve idaresinin önümüzdeki yıllarda güç ve iklim siyasetinde, ticaret siyasetinde, dış siyaset ve güvenlik siyasetinde ve daha pek çok alanda dünyayı diken üstünde tutacağı çok açık” dedi.
Ancak Scholz, Avrupa’nın “sang-froid” (kendine hakim olma) tutumunun pandomimcilik (sözsüz tiyatro oyunu) olarak algılanmaması gerektiğini “Tüm bunları gereksiz heyecan ve öfke olmadan halledebiliriz ve halledeceğiz” kelamlarıyla tabir etti.
BU SEFER HAZIRLIKLI
ABD ile uyuşmazlığa düşmek istemediği açıkça görülen Avrupa, 2’inci periyodunda Trump’a karşı birinci dönemindekine kıyasla tartışmalara ve kışkırtmalara hazırlanmak için çok daha fazla uğraş sarf etti.
ABD’ ile ticaret savaşı konusunda mümkün tüm senaryolara hazırlanan Brüksel ve Londra, izleyeceği siyasetleri ve kararları belirledi.
Yetkililer, Trump’ın Avrupa’ya ihracatı gümrük vergileri vurmamaya ikna edebileceğini ümit etse de bahis hakkında bilgi sahibi bireylere nazaran Trump, gümrük vergileri de dahil olmak üzere bir dizi karşılığı hazırlamış durumda.
Yemin merasimi konuşmasında ateş püsküren Trump, gümrük vergilerini hiddetli bir biçimde eleştirdi ve Avrupa’ya şikayet edebileceği rastgele bir açık kapı bırakmadı.
Trump’ın, “önce Amerika” dediği ticaret siyasetinin ana çizgilerini çizen kararı, dünya üzerindeki gümrük fiyatlandırılmalarının araştırması talimatını içerdi.
Çin ile birinci periyot yaptığı ticaret mutabakatının gözden geçirilmesi, iştiraklerdeki ticari dengesizlikler ve döviz manipülasyonlarının ele alınmasını emreden Trump, Avrupa’ya ait direkt bir atıfta bulunmadı.
Ancak Trump, yemin merasiminden saatler sonra AB ile ticaret savaşından kaçınmak için “Hızlı bir formda yapabilecekleri tek şey petrol ve gazımızı satın almak” yol teklifinde bulundu.
Avrupa Komitesi Güç Sözcüsü Anna-Kaisa Itkonen, teklifi ciddiye aldıklarını ve Beyaz Saray yetkilileriyle direkt temasa geçeceğini doğruladı.
Itkonen, “Onlarla temas kurmamız ve nasıl ilerleyeceğimizi görmemiz gerekiyor. Önceliğimiz bir konuşma yapmak, erken angaje olmak, ortak çıkarları tartışmak ve akabinde müzakereye hazır olmak” dedi.
UKRAYNA VE NATO
Ukrayna’ya takviye konusunda da, ortalarında İngiltere’nin yeni Başbakanı Keir Starmer’ın da bulunduğu Avrupalı başkanların, Ukrayna yükünü üstlenmeye ve Trump ile gelecekteki düzenlemeleri müzakere etmeye hazır olduklarını gösterecek planlar üzerinde süratle çalıştıkları bildirildi.
Bu durumun iki nedeni olduğunu belirten Politico, “İhtiyaç duymaları halinde ve Trump’a emniyetli işbirlikçiler olduklarını ve yalnızca beleşçi olmadıklarını göstermek için” değerlendirmesi yaptı.
Üst seviye bir Batılı yetkili Politico’ya “Trump kıymetlere dayalı bir siyasetçi olmaktan çok çıkarlara dayalı bir siyasetçi. Münasebetiyle onun çıkarlarına hitap etmek zorundasınız. Putin kazanmış ya da makûs bir mutabakat yapmış üzere görünmek, Trump’ın çıkarına olmayacaktır” yorumunda bulundu.
Batılı yetkili, Trump’ın gururunu incitmenin yanı sıra Ukrayna konusunda açıkça makûs bir mutabakat yapmanın, Başkan’ın nefret edeceği bir öbür şey olan Çin’i cesaretlendirme riski taşıyacağını da kelamlarına ekledi.
İlk periyodunda Trump, ABD’yi NATO’dan çıkarabileceğini söyleyerek ABD’nin müttefiklerini dehşete düşürmüştü. 2. periyodunun şimdi başında olan Trump, NATO üyelerinin gayri safi yıllık harcamalarının birçok Avrupa ülkesinin mevcut yüzde 2’lik savunma harcamasını karşılayamamasına karşın bu harcamayı yüzde 5’e çıkarmayı önerdi.
Estonya ve Fransa, Trump’ın teklifine takviye verirken bir AB yetkilisi, bu öneriyi “AB’nin savunma konusunda daha fazlasını yapmamız gerektiği yeni bir şey değil. Lakin bu durum Beyaz Saray’da kimin oturduğundan çok Putin ve Rusya’nın tehdidiyle direkt alakalı” kelamlarıyla kıymetlendirdi.