İran’da 2024 yılında 975 kişi idam edildi
Norveç merkezli İran İnsan Hakları (IHR) ve Fransız İdam Cezasına Karşı Birlikte (ECPM) isimli insan hakları örgütleri, İran’ın 2024 yılında en az 975 idam gerçekleştirildiğini ve bunun son 17 yılın en yüksek sayı olduğu belirtildi.
Norveç merkezli İran İnsan Hakları (IHR) ve Fransız İdam Cezasına Karşı Birlikte (ECPM) isimli insan hakları örgütleri, İran’ın 2024 yılında en az 975 idam gerçekleştirdiğini ve bunun, 2008 yılında IHR’nin İran’daki idamları kaydetmeye başlamasından bu yana en yüksek sayı olduğunu bildirdi. İnsan hakları örgütleri, bu sayının İran’da mevt cezasının 2024 yılında “dehşet verici bir biçimde arttığını” ve İran’ın bu cezayı “politik baskı aracı” olarak kullandığını belirtti. IHR Yöneticisi Mahmood Amiry-Moghaddam, “Bu idamlar, İran İslam Cumhuriyeti’nin halkına karşı yürüttüğü bir savaşın kesimidir ve iktidarını muhafazaya yönelik bir strateji olarak kullanılıyor. İran ve İsrail ortasındaki savaş tehdidinin tırmandığı yılın son 3 ayında her gün ortalama 5 kişi idam edildi” dedi.
Geçen yılki sayının, 2023 yılında kaydedilen 834 idama kıyasla yüzde 17’lik bir artışı temsil ettiği kaydedilen raporda idam edilen 975 bireyden 4’ünün halk önünde asıldığı ve 31’i bayandı olduğu belirtildi.
Raporda, 2024 yılı idam edilenlerin sayısının son 17 yılın en yükseği olduğu belirtildi.
2 İDAM 2022 YILINDAKİ PROTESTOLARLA BAĞLANTILI
İran’ın, Çin’den sonra dünyanın en çok idam cezası uygulayan ülkesi olduğunu kaydeden insan hakları örgütleri yetkilileri, bilhassa 2022 yılında ülke çapında protestoların patlak vermesinin akabinde idam cezasını halk ortasında dehşet salmak için kullanmakla suçluyor. İnsan hakları, mevtle cezalandırılan hatalar ortasında cinayet, tecavüz ve uyuşturucu kabahatlerinin yanı sıra aktivistlerin muhaliflere karşı kullanıldığını söylediği “yeryüzünde bozgunculuk” ve “isyan” üzere daha muğlak tabirli suçlamalar da yer aldığını vurguladı.
Son yıllarda infazların çoğunlukla hapishane avlularında ya da halka açık yerlerde asılarak gerçekleştirildiği kaydedildi.
Geçtiğimiz yıl gerçekleştirilen idamların ikisinin 2022 yılının Eylül ayında Mahsa Aminin vefatının akabinde patlak veren ülke genelindeki protestolarla ilişkili olduğu kaydedildi. 23 yaşındaki Mohammad Ghobadlu, Ekim 2022’deki bir protesto sırasında bir polis memurunu otomobille öldürmek suçlamasıyla Ocak 2024’te idam edildi.
34 yaşındaki Gholamreza Rasaei’nin ise 2022 yılındaki bir protesto sırasında bir İhtilal Muhafızını öldürmek suçlamasıyla Ağustos ayında gizlice idam edildiği kaydedildi.
Öte yandan insan hakları örgütleri, İran’ın geçen yıl daha fazla infaz gerçekleştirmiş olabileceğine dair deliller bulunduğunu lakin raporları için bunu teyit edemediklerini belirtti.
