Gazze’de bombasız, patlamasız günler…
İsrail’in Hamas’a karşı savaş ilan etmesinin üzerinden 15 ay geçti. 7 Ekim 2023’te Hamas, İsrail’in güneyine yönelik bir atak gerçekleştirmiş ve bu taarruzda 1.200 kişi ölmüştü. Olaydan dört gün sonra İsrail cephesinden “Hamas’ı dünya yüzeyinden temizleyeceklerine” ait bir açıklama geldi. İki gün sonra da Gazze’yi kuşatma kararı alındı. Gazze’de yaşayan sivillere bölgeyi boşaltmaları daveti yapıldı. Kanlı akının birinci ayında içlerinde bayanların ve çocukların da olduğu 10 bin Filistinli hayatını yitirdi,
yüz binlerce kişi meskenlerinden oldu. Birçok ülkenin ve memleketler arası kamuoyunun reaksiyonuna karşın İsrail ‘insanlık dışı’ hücumlarına aylar boyunca devam etti. Hastaneleri, yardım konvoylarını, kampları gaye aldı. 2024 biterken ömrünü yitiren Filistinlilerin sayısı 46 binden fazla olarak açıklandı.
Yaklaşık 1,9 milyon kişi, yani nüfusun yüzde 90’ı yerinden edildi. Bu yılın birinci ayında iki taraf ortasında Gazze şeridinde ateşkes ve rehine takasına ait müzakere süreci başladı.
12 Ocak Pazar
İsrail ve Arap basınında çıkan haberlere nazaran Hamas ve İsrail’in ABD, Katar ve Mısır aracılığıyla dolaylı yürüttüğü ateşkes müzakerelerinde somut ilerleme kaydedildi. Muahede detaylarının yüzde 90’ı üzerinde mutabakat sağlandı.
13 Ocak Pazartesi
Katar’da yapılan müzakerelerde arabulucular barış mutabakatının son taslağını İsrail ve Hamas yetkililerine iletti. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan mutabakatın
o hafta imzalanabileceğini söyledi. MİT Başkanı İbrahim Kalın, Hamas Siyasi Ofis yetkilileriyle görüştü.
14 Ocak Salı
Katar’ın Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari muahedeyi duyurmaya ‘en yakın noktada’ olduklarını açıkladı. Biden yönetiminin dışişleri bakanı
Antony Blinken de ateşkesin ‘hiç olmadığı kadar yakın’ olduğunu söyledi.
Bu sırada İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarıysa devam ediyordu.
15 Ocak Çarşamba
Katar Başbakanı makamında İsrail ve Hamas yetkilileriyle farklı başka görüştü. Akşam saatlerinden mutabakatın yapıldığına dair haberler geldi. Muahedeyi birinci açıklayan, ABD başkanlığına hazırlanan Donald Trump oldu.
19 Ocak’ta başlayacak ateşkesin detaylarınıysa o sırada vazifesi devam eden ABD Başkanı Biden açıkladı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres muahedeyi memnuniyetle karşıladığını belirtti. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Hamas yetkilileriyle yaptığı telefon görüşmesinde ateşkesin iyi olmasını diledi.
16 Ocak Perşembe
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Gazzeliler zalime boyun eğmedi. İsrail hükümetinin ateşkesi ihlal ve istismar etmesine müsaade verilmemelidir” ihtarında bulundu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas’ın ateşkes mutabakatının birtakım kısımlarından vazgeçtiğini ve son dakika ödünleri koparmaya çalıştığını, kriz çıkardığını argüman etti. Hamas bütün ögeleriyle muahedeyi kabul etmeden ateşkesi kabinesinin oylamayacağını söyledi. Hamas bu argümanları yalanladı. Akşam saatlerinde Netanyahu ateşkesi onaylamak için güvenlik kabinesini toplayacağını söyledi. Ateşkes Gazze Şeridi’nde buruk bir sevinçle karşılanırken İsrail taarruzları hâlâ sürüyordu.
17 Ocak Cuma
İsrail hükümeti ateşkes mutabakatını onayladı.
18 Ocak Cumartesi
Ateşkesin yürürlüğe girmesine bir gün kala Netanyahu, X hesabından yaptığı açıklamada Hamas tarafından özgür bırakılacak 33 rehinenin listesini alana kadar Gazze’de ateşkes sürecini ilerletmeyeceğini açıkladı.
19 Ocak Pazar
Ateşkes sabah 9.30’da başlayacaktı. Fakat İsrail, Hamas’tan özgür bırakacağı rehinelerin listesi gelene kadar ateşkesin başlamayacağını söyledi. İsimlerin verilmesinin akabinde ateşkes 12.15’te yürürlüğe girdi. 2 saat 45 dakikalık ortada bile İsrail hücumlarına devam ediyordu. 471 gün sonra ateşkesin başlamasıyla Gazze’de kutlamalar yapıldı. On binlerce insan meskenlerine dönmek için yollara döküldü. İnsani yardım taşıyan TIR’lar Gazze’ye girmeye başladı. Hamas 24, 28 ve 31 yaşlarındaki üç rehineyi hür bıraktı. Rehineler Kızılhaç görevlilerine teslim edildi. İsrail ise hapishanelerde tuttuğu 90 Filistinli mahkûmun hür bırakılmasını geciktirdi.
20 Ocak Pazartesi
Gazzeliler bombasız geçen gecenin akabinde umut dolu bir sabaha uyandı. Özgür bırakılan 90 Filistinli, İsrail hapishanelerinde dehşetli azaplar gördüklerini anlattı. Filistin Kurtuluş Örgütü’ne bağlı Esirler ve Özgür Bırakılanlar Heyeti ve Filistin Esirler Cemiyeti tarafından yapılan ortak açıklamaya nazaran 1 Ocak 2025 itibariyle İsrail hapishanelerinde 10 bin 400 Filistinli var.
21 Ocak Salı
Ateşkesin akabinde Gazze’deki yıkımın boyutları da ortaya çıktı. Gazze Sivil Savunma Kurumu enkazda gömülü 10 binden fazla ceset olduğunu varsayım ettiklerini söyledi. İsrail ise ihlal akınlarına devam etti. Refah’a yönelik hücumda 2 kişi öldü, 10 kişi yaralandı. Batı Şeria’daki Cenin Mülteci Kampı’ndaysa 10 Filistinli hayatını kaybetti, 40 kişi yaralandı. Bir gün evvel ABD başkanlığı için yemin eden Donald Trump yaptığı tuhaf Gazze yorumuyla gündemdeydi: “Deniz kenarında süper bir pozisyonu ve şahane bir havası var. Orada çok hoş şeyler yapılabilir.”
22 Ocak Çarşamba
Netanyahu, İsrail’in Batı Şeria’daki Cenin Mülteci Kampı’na yönelik operasyonunun bölgedeki terörizmi ortadan kaldırma gayeli olduğunu söyledi. Batı Şeria’daki kentler ve köyler 19 Ocak’ta yürürlüğe giren ateşkesten bu yana sıkı kuşatma altında tutuluyor. Memleketler arası Siyaset Akademisi Genel Koordinatörü Doç. Dr. Deniz Tansi?Hürriyet Pazar’a geçen hafta verdiği görüşte “Benim önümüzdeki devirle ilgili çekincem, yarım kalan Batı Şeria’nın ilhakı konusu” demişti.
23 Ocak Perşembe
Birleşmiş Milletler (BM) Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) toplumsal medya hesabından, Gazze’deki duruma ait açıklama yapıldı. Gazze’deki konutların büyük kısmının büsbütün yıkıldığı ya da ikamet edilemeyecek derecede hasar gördüğü vurgulanan açıklamada “Altyapının ve hayatların tekrar inşası, travmanın giderilmesi yıllar alacak” sözüne yer verildi.BM’ye nazaran, İsrail hücumları nedeniyle Gazze’deki konutların 160 bini yıkıldı, 276 bini ise büyük oranda yahut kısmen hasar gördü. Bu da Gazze’deki konutların yüzde 92’sinin ya yıkıldığı ya da hasar gördüğü manasına geliyor.
3 kademeli ateşkesin yol haritası
19 Ocak Pazar günü başlayan ve 6 hafta sürecek birinci etapta ataklar sona erecek. Gazze’deki yaklaşık 100 rehineden 33’ü bu mühlet zarfında özgür bırakılacak. İsrail güçleri Gazze’nin ağır nüfuslu bölgelerinden çekilecek. Gazze’ye insani yardımlar artacak.
İlk etap sürerken ikinci kademeye ait müzakereler ateşkesin 16’ncı gününde başlayacak. İkinci etapta erkek askerler de dahil olmak üzere Gazze Şeridi’ndeki tüm rehineler özgür bırakılacak. İsrail güçleri Gazze Şeridi’nden çekilecek.
Üçüncü evre Gazze’de ölen rehinelerin cenazelerinin iade edilmesi ve tekrar inşa süreciyle karşı karşıya olan Gazze’de büyük bir yapılanmanın süratle başlatılmasını içeriyor.
