17 Ocak Cuma günü 2024-2025 yılı 1. periyodu sona erecek ve milyonlarca öğrenci karne alacak. 1. sınıflar karne almayacak mı? sorusu da son günlerde yapılan değişikliğin akabinde merak edildi. Milli Eğitim Bakanlığı, “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” (TYMM) kapsamında ilkokul birinci sınıflar için karne yerine öğrencilerin sosyal-duygusal öğrenme maharetlerini de içeren “gelişim raporu” uygulamasına geçti. TYMM doğrultusunda güncellenen müfredat, “beceri temelli” bir yaklaşımı temel alıyor. Pekala, Gelişim raporu nedir, ne manaya geliyor? Karneler kalktı mı? İşte detaylar…

1. SINIFTA KARNE KALKTI MI?

Milli Eğitim Bakanlığı, “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” (TYMM) kapsamında ilkokul birinci sınıflar için karne yerine öğrencilerin sosyal-duygusal öğrenme hünerlerini de içeren “gelişim raporu” uygulamasına geçti. Bu raporlar, 17 Ocak’ta birinci devrin son ders zilinin çalmasıyla birinci sefer verilecek. Raporlara e-okul üzerinden dijital olarak da erişmek mümkün olacak. Eski programı uygulayan öbür ilkokul kademelerinde ise karne dağıtılmaya devam edilecek.

GELİŞİM RAPORU NEDİR?

5 sayfadan oluşan ‘gelişim raporları’, öğrencinin tamamladığı periyoda kadar olan tüm temalar ile toplumsal duygusal maharetlerinin ferdî değerlendirmesini kapsayacak. Böylelikle TYMM’nin sağladığı süreç odaklı değerlendirmenin somut bir çıktısı da öğrenciye ve aileye ulaştırılmış olacak. Öğretmenler her bir dersin eski ismiyle kazanım olarak bilinen ‘öğrenme çıktıları’nı temalar dahilinde tek tek kıymetlendirecek. Öğrencinin kâfi olduğu ya da gelişim göstermesi gereken alanlar belirlenecek. Örneğin matematik dersi için öğrencinin birinci periyodun sonuna kadar öğrendiği ‘nesnelerin geometrisi’, ‘sayılar ve nicelikler (1)’ ile ‘sayılar ve nicelikler (2)’ temaları raporda belirtilen alanlarda tek tek pahalandırılacak. Türkçe, matematik, hayat bilgisi, müzik, vücut eğitimi ve oyun ile görsel sanatlar derslerinin hepsi için uygulanacak. Öğretmenler sayılarla not vermek yerine, öğrenci üzerindeki müşahedelerini tabir edecek. Böylece öğrenci yıl sonunda bir yılda nasıl gelişim gösterdiğini görebilecek.

VELİLERE ÖZEL RAPORLAMA

Bir milyondan fazla ilkokul birinci sınıf öğrencisinin öğrenme süreçlerindeki kazanımlarının yanı sıra sosyal-duygusal maharetleri de pahalandırılacak. Bu kapsamda; kendini tanıma (öz farkındalık) ve kendine uyarlama (öz yansıtma), kendini düzenleme, bağlantı ve işbirliği, karar verme ve esneklik ile toplumsal farkındalık alanlarında tanımlar, öğrencinin durumu ve veliye teklif başlıklarında raporlama yapılacak. Öbür yandan e-okul üzerinden yalnızca velilere özel bir raporlamada yapılacak. Sunulan raporlar, çocuklarının ilerleme kaydettiği alanları ve desteklenmesi gereken marifetleri somut tekliflerle birlikte açıklayacak.

Yeni uygulama şu an için yalnızca ilkokul birinci sınıf öğrencileri için geçerli. Lakin önümüzdeki yıl kademeli olarak ikinci sınıfları da kapsayacak ve böylece dört yıl sonra karne ilkokullarda nostaljik bir öge olarak hatırlanacak.

Yeni ‘karne’de öğrencilerin derslerdeki muvaffakiyetini anlatmak için not yerine bu türlü değerlendirmeler yer alacak.

Her yeni uygulamada olduğu üzere gelişim raporu da öğretmenler dünyasında çokça konuşuluyor. “Olması gereken kıymetlendirme sistemi buydu” diyen eğitimciler, “Artık yeni uygulamayla senin Türkçe notun 3 demiyoruz. Neden o denli olduğunu anlatıyoruz ki bu çok değerli bir geri bildirim” açıklamasını yaptı. Başka yandan ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin her biri için 5 sayfalık raporun kâğıt israfı olduğu, bunun yalnızca dijital olarak yapılması gerektiği istikametinde tenkitlere de toplumsal medya üzerinden erişmek mümkün. Uygulamayla ilgili reaksiyon çeken noktalardan biri zamanlaması oldu. Öğretmenlerin bir kısmı karne süreçlerini tamamladıktan sonra gelen resmi yazıyla tekrar gelişim raporu doldurmak durumunda kaldığını söyledi. Hafta içinde e-okul sisteminin çökmesi ve öğretmenlerini kıymetlendirme yapamaması da tartışılan mevzular ortasında yer aldı. Tek tek tüm öğrencilerin değerlendirmesinin gecikmesinden endişelenen öğretmenler, “Şimdi sıkışsak da ikinci devir için çok yararlı bir uygulama olacak. Her bir temayı tamamladığımızda çabucak değerlendirmemizi yapacağız. Böylelikle öğrenciler nasıl bir yoldan geçtiklerini daha somut olarak görebilecekler” yorumunu yaptı.

‘EĞİTİM SİSTEMİNİ GELİŞTİRECEK’

– TYMM Temel Eğitim Sayısal Dersleri Öğretim Programı Akademik Koordinatörü Prof. Dr. Veli Toptaş yeni uygulama ile ilgili şöyle konuştu:

“Değerlendirme için gelişmeli, kâfi, âlâ ve çok düzgün düzeylerinden oluşan rübrik hazırlandı. İlkokulda imtihan ve not ile ölçme ve değerlendirmemenin olmaması ve süreci en âlâ formda takip edilebilmesi açısından oluşturuldu. Uygulama, öğrencilerin akademik, toplumsal duyuşsal maharetleri, ferdî ve duygusal gelişimlerini sistematik bir biçimde izlemeyi değerlendirmeyi amaçlayan bütüncül bir süreç. Öğrencinin sırf akademik muvaffakiyetini değil, birebir vakitte ferdî yeteneklerini, bedellerin kazanılmasın, eğilimlerini ve toplumsal marifetlerini de göz önünde bulunduruyor. Uzun vadede yol haritamızın sağlam yerde yol alması için gelişim raporu sonuçları bilimsel bulguları oluşturarak yeterli bir eğitim sistemi oluşturmamıza katkı sağlayacak.”